sygnet

Po wielu miesiącach późnej jesieni i zimy, gdy ilość świeżych, sezonowych produktów była w Polsce bardzo ograniczona, z chęcią sięgamy po nowalijki. Część z nas ma jednak obawy czy na pewno są one zdrowymi produktami. Które warzywa to nowalijki? Czy warto po nie sięgać?

Co to są nowalijki? Kiedy nowalijki są dostępne?

Nowalijkami nazywamy pierwsze warzywa, które pojawiają się wiosną. Rozpoczynają one sezon pełen pysznych, wartościowych produktów roślinnych. Nowalijki dostępne są już od marca lub kwietnia. Pochodzą wtedy głównie z upraw szklarniowych, natomiast nowalijki hodowane w tradycyjny sposób pojawiają się nieco później.

Warzywa będące nowalijkami to:

  • sałata,

  • rzodkiewka,

  • pomidory,

  • ogórki,

  • cebula dymka,

  • szczypiorek,

  • natka pietruszki,

  • koperek,

  • kiełki roślinne.

Wartości odżywcze nowalijek

Warzywa, które są nowalijkami, zwykle odznaczają się wysoką zawartością wody i małą ilością kalorii. Są odpowiednie nawet podczas odchudzania, ponieważ, dzięki obecnemu błonnikowi pokarmowemu, zapewniają dłuższe uczucie sytości. Bez większych ograniczenia mogą po nie sięgać także osoby chore na cukrzycę różnego typu oraz insulinooporność.

Nowalijki są źródłem witamin, zwłaszcza witaminy C, A i folianów. Zawierają również podstawowe składniki mineralne oraz cenne żywieniowo polifenole, które mają właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Warzywa te świetnie urozmaicają nasze jadłospisy, które w poprzedzających miesiącach były bardziej monotonne.

Czy nowalijki są zdrowe?

Część osób obawia się, że nowalijki, które pojawiają się najwcześniej, nie są wartościowe. Wynika to z poglądu, że warzywa pochodzące ze szklarni muszą być intensywnie nawożone, co może skutkować wysoką zawartością pozostałości środków ochrony roślin. Producenci mają jednak obowiązek przestrzegania ustalonych przez Unię Europejską norm, dotyczących zawartości takich substancji.

Zjadanie nowalijek nie powinno zatem wpłynąć negatywnie na nasze zdrowie. Oczywiście warunkiem jest to, aby spożywana przez nas ilość nowalijek nie była niespotykanie duża, ponieważ wtedy faktycznie możemy przekroczyć górną granicę wspomnianych norm. Zasada ta tyczy się każdego rodzaju żywności, więc nie należy nadmiernie obawiać się spożycia nowalijek. Trzeba tylko pamiętać, aby zawsze dokładnie myć nowalijki (tak samo jak inne warzywa). Pozwoli to nie tylko na usunięcie zabrudzeń oraz drobnoustrojów chorobotwórczych, ale również obniży zawartość rozpuszczalnych w wodzie azotanów, które zgromadziły się w roślinach.

Kto powinien unikać nowalijek?

Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku dzieci oraz kobiety w ciąży.

Niemowlęta są bardziej wrażliwe na działanie szkodliwych związków chemicznych. Poza tym ich ciało jest o wiele mniejsze niż osoby dorosłej, więc znacznie łatwiej o przekroczenie dopuszczalnego poziom danej substancji. Nowalijki warto też ograniczyć u dzieci do 3 roku życia. Lepszym rozwiązaniem jest podawanie dzieciom warzyw, które pojawiają się w pełni sezonu, warzyw mrożonych lub pochodzących z upraw ekologicznych.

Kobiety w ciąży powinny uważać zwłaszcza na kupowane w sklepach kiełki roślinne, ponieważ mogą być one powodem zatruć pokarmowych. Takie zachorowanie stwarza poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Kiełki są  jednak źródłem ogromnych ilości składników odżywczych. Jeżeli kobieta w ciąży chce je zjeść, powinna wybierać kiełki z pewnego źródła, np. z domowej uprawy.

Jak jeść nowalijki?

Warzywa będące nowalijkami spożywamy głównie na surowo. Najlepiej smakują w formie sałatki, jako składnik kanapek lub samodzielna przekąska. Nowalijki można dodawać także do koktajlu (przykładem jest koktajl z natki pietruszki, banana i mleka). Warto je również wykorzystać do przygotowania soków zawierających mnóstwo składników odżywczych (świetnie sprawdzą się do tego ogórki, natka pietruszki, różnego rodzaju kiełki, a nawet sałata).

Sezonowość warzyw i owoców

Sezonowość w zdrowym odżywianiu jest bardzo ważna. Wybierając lokalne produkty, które są dostępne w danym sezonie, możemy z nich czerpać najwięcej korzyści. Dietetycy Instytutu Zdrowia Sofra dbają, ale jadłospisy dostępne w Ośrodkach opierały się na świeżych, nieprzetworzonych produktach, co zwiększa ilość przyjmowanych składników bioaktywnych i wpływa pozytywnie na nasz organizm.